(uit Nieuwsblad Maassluis 12-10-2024)
“Hoe is het?”
“Goed. Druk.”
Dit zeggen we nogal vaak. We zijn best goed in druk zijn met z’n allen. Voor een korte tijd stress voelen is niet erg, maar juist goed. Cortisol (het stresshormoon) maakt ons meer alert en klaar voor actie.
Houdt stress te lang aan, dan heeft dat nare consequenties voor je lichaam. Dit weten we met zijn allen wel. Maar ook al weten we dat langdurige stress niet goed voor ons is, we zijn best slecht in het herkennen ervan. Hoe eerder je het herkent, des te sneller je er wat aan kunt doen.
Stress ervaar je als niet prettige lichamelijke sensaties. En die kunnen zich op drie niveaus in je lichaam afspelen.
In je spieren
In je buizensysteem
in je denken, zien en horen
Stress in je spieren merk je als je schouders opgetrokken zijn. Of dat je in je handen gaat wrijven. Of dat je aan het zuchten bent. Of je kaken aanspant.
Het tweede niveau is stress in je buizensysteem. Bloedvaten, spijsverteringskanaal, luchtwegen, urinewegen, allemaal buizen. Bij hoge stress kunnen die buizen gaan samenknijpen. Je voelt dat bijvoorbeeld als een knoop in je maag, een brok in je keel of drang om naar de wc te gaan. Maar ook migraine, wat komt door het samenknijpen van bloedvaten in je hoofd.
Het derde niveau is in denken en perceptie. Sommige mensen krijgen bij hoge stress tunnelvisie, gaan wazig zien of krijgen oorsuizen. Het kan zijn dat je even niet kunt denken. Een blackout bij presenteren is precies dit.
Waarom gebeurt dit?
Bij iets stressvols wordt je vecht-vlucht respons aangezet. Als een tijger je komt opvreten, dan moet je spijsverteringskanaal stoppen om energie te besparen, je bloedvaten vernauwen om bloed sneller naar je spieren te krijgen en je spieren moeten aan gaan. Klaar voor actie.
Het derde niveau gaat aan als je in de bek van de tijger ligt: je lichaam verdooft zichzelf en zet zichzelf alvast uit.
Het gekke is, er hoeft geen tijger te zijn om dit te voelen. Sterke emoties en moeilijke situaties kunnen deze stressniveaus triggeren. Het beste wat je kunt doen is ze niet negeren, maar er juist aandacht aan geven. Hoe voelt die knoop in je maag? En welke emoties wakkeren dit aan. Richt je aandacht erop en je zult merken dat je stress minder wordt. Dat is moeilijk. Maar oefening baart kunst.
Lennard Toma,
Psycholoog in en uit Maassluis
Comments